Blog van Daniëlla
Ken je dat gevoel? Alsof je een jonglerende clown bent, die 85 bowlingpinnen tegelijk hooghoudt en deze aan het eind van de dag zo goed en zo kwaad als het kan, één voor één in een bak werpt? Met een stuk of vijf die naast de bak vallen, maar hé, that’s life. Niet wetende waarom je eigenlijk al die pinnen hoog probeert te houden – hoe heb je ineens zoveel verplichtingen en hoezo doe je elke dag wat je doet?
Zo heb ik me heel lang gevoeld. Ongeveer 70% van die kegels stond symbool voor mijn werk, maar die overige 30% moest zo evenredig mogelijk verdeeld worden tussen sporten, een huis dat schoongemaakt moest worden, klaar moeten staan voor vrienden, het vinden van mijn levensroeping en natuurlijk het onderhouden van de perfecte relatie. En als ik dit nu teruglees komt er één woord heel vaak naar voren – je ‘moet’.
Maar waarom moest ik dat eigenlijk allemaal?
Existentiële crisis
Ongeveer een jaar geleden begon mijn zoektocht naar zingeving. Destijds had ik alleen nog géén idee dat dit was waar ik naar op zoek was. Sinds de start van de Covid pandemie ervoer ik nog veel meer last van de problemen waar ik mijn hele leven al tegenop bokste: concentratieproblemen, extreme vermoeidheid, emotionele disregulatie, een slecht zelfbeeld en angsten (of zeg maar gerust, een razend hoofd).
Na lang doormodderen ben ik toch naar de huisarts gestapt en verassing: ik werd gediagnosticeerd met AD(H)D. Ik ging in behandeling bij een instituut die zich hierin specialiseert en kreeg een pilletje voorgeschreven. Fijn! Nu waren al mijn problemen opgelost. Of toch niet?
De pilletjes bleken voor mij niet te werken. Lang heb ik gedacht dat mijn lijf om een of andere biologische reden niet om kon gaan met de voorgeschreven medicatie, maar inmiddels ben ik overtuigd dat het aan iets anders lag. Ik was er eindelijk achter wat er ‘mis’ met mij was, en ik probeerde dit met een pilletje te veranderen. Dus naast dat ik mezelf aan de buitenkant al in allerlei bochten aan het wringen was om aan de maatschappelijke norm te voldoen (baan, huis, gezin, gezondheid, sociale interacties), probeerde ik nu ook de binnenkant aan te passen. Maar nog steeds bleef ik zitten met de vraag: waarom eigenlijk?
Jezelf hervinden als AD(H)D’er – Zingeving, zelfsturing en zelfvertrouwen
Als ik naar mezelf keek, vond het ik ondanks mijn niet al te beste zelfbeeld, heel lastig te accepteren dat er iets zo erg mis was met mij dat ik dat moest veranderen. Anders dan anderen, dat misschien. Maar is dat dan zó erg? Is er niet een andere manier? Waarom moet ík me altijd aanpassen en waarom moet ik zoveel? Van wie moet ik eigenlijk zoveel? Het antwoord bleek uiteindelijk: van niemand anders dan mezelf.
Babs en de omgekeerde wereld
In eerste instantie vond ik het idee van coaching maar zweverig. Ik zat potdicht, muurvast in mijn overtuigingen en werd door vrienden vaak de ‘cynist van de groep’ genoemd. Maar coaching heeft mij leren omdenken. Door bewust te kijken naar wat ik belangrijk vind in het leven, kan ik nu zin geven aan de dingen die ik doe. In letterlijke zin, want je krijgt er automatisch meer levens-’zin’ van! Dat cynisme laat ik tegenwoordig dan ook graag over aan anderen.
De coaching bij Babs was het begin van mijn omgekeerde wereld. Letterlijk, want we deden een coaching oefening waarbij we een figuurlijk blokje om mijn werk heen gingen. We omschreven mijn functie, huidige gedrag, overtuigingen en de rol die ik vond die ik moest aannemen. Op de terugweg bespraken we de ‘zin’ of het ‘waarom’ van dezelfde onderdelen. Het werd mij duidelijk dat ik graag iets wil bijdragen aan een betere wereld, dat is voor mij belangrijk (één van mijn ‘waarden’). Maar in plaats van bezig te zijn met het leveren van een bijdrage, was ik de hele dag alleen maar aan het opletten of ik geen fouten aan het maken was. Het is nogal een verschil of je de hele dag op jezelf zit te vitten over wat er allemaal niet goed gaat of juist wat er allemaal wel goed gaat! Door dit besef lukte het om mijn focus te verschuiven en werd het werk per direct weer een stuk leuker. Werken vanuit je waarden dus.
Bewuste en onbewuste sturing: neurologische niveaus
Babs: Het model dat Daniëlla en ik doorliepen heet ‘neurologische niveaus’ van Bateson/Dilts. Dit model gaat dieper in op de verschillende levels waarop gedrag wordt gestuurd. Het laagste bewuste niveau is de omgeving. Dit kun je specifiek maken in een situatie, maar je kunt hier ook naar kijken in de context van opgroeien, ontwikkelen en leren. Het hoogste onbewuste niveau is ‘missie’, of ook wel ‘awakening’ of bewustwording. Het gewaarworden dat je iets bij te dragen hebt en dit tot uiting wilt laten komen in dat wat je doet.
Elke verandering op een hoger niveau brengt automatisch een verandering op een lager niveau met zich mee. Verander je dus iets aan je gevoel van identiteit, dan veranderen automatisch je overtuigingen, vaardigheden, gedrag en omgeving.
Bijvoorbeeld: als ik denk dat ik een onsportief persoon ben die niet kan hardlopen, wordt het een grote klus om 10 km te rennen. Maar nou ontdek ik dat het mij niet gaat om de prestatie. Mijn missie is plezier vergroten in de wereld. Dus ook dat van mij. Met die missie in mijn broekzak, zie ik mijzelf niet langer als onsportief, maar als iemand die het leuk vindt nieuwe dingen te proberen. Die lol heeft in haar grenzen verkennen. Met dat idee van mijzelf ben ik er ook van overtuigd dat ik het kan. Die overtuiging verandert ook dat ik mijn vaardigheid wel in zet, namelijk : hardlopen. En dat veranderd mijn gedrag. Ik ga 10 km hardlopen. (Echt gedaan trouwens!) en mijn omgeving: in plaats van binnen zitten denken over dat ik dat zou moeten, ga ik het gewoon doen.
Zelfvertrouwen
Door de maanden van zelfonderzoek heen kwam ik erachter dat mijn waarden vaak haaks op elkaar staan en dat daarom de balans ver te zoeken was. Want hoe leef je een avontuurlijk leven waarbij rustmomenten even belangrijk zijn, of hoe maak je het anderen naar de zin terwijl je je eigen grenzen bewaakt? Ik schoot vaak door in het ene of het andere uiterste.
Ook dat heb ik omgedraaid. In plaats van iets te ‘moeten’, val ik nu bij elke keus die ik maak terug op mijn vastgestelde waarden. Als ik kies om thuis te blijven, is dit omdat ik balans wil of omdat ik mijn eigen grenzen bewaak. Als ik ervoor kies om te gaan sporten, is dit omdat ik lekker in mijn vel zitten belangrijk vind en omdat het mijn hoofd tijdelijk tot stilstand brengt. Zo ben ik het altijd eens met mijn eigen keuzes en ‘moet’ ik niks.
En het leuke is, daarmee groeit automatisch je zelfvertrouwen. Je leert vertrouwen op de keuzes die je maakt. Ik ben gestopt met mijn werk, omdat de functie ook met een positieve benadering niet gelijkstond aan mijn waarden. En omdat ik nu op zoek mag naar iets wat wél gelijkstaat aan mijn waarden, wordt de banenzoektocht direct een stuk leuker. Zo geef ik ‘zin’ aan iets wat gedaan moet worden. Wat mij betreft is het vinden van zingeving dan ook de sleutel tot een tevredener leven, AD(H)D of niet. En coaching heeft me daar enorm bij geholpen.
Zelfsturing – Babs aan het woord
Babs: Het leuke aan het proces zoals Daniella het beschrijft is dat ze laat zien hoe belangrijk het is verder te kijken dan alleen gedrag. Ons gedrag wordt grotendeels aangestuurd door wat we belangrijk vinden, waar we van overtuigd zijn en ook het beeld dat we van onszelf hebben. Daniella is door onderzoek naar zichzelf te gaan doen gaan ontdekken wat ze allemaal ‘moest’ van zichzelf en vooral waarom ze dat moest. Iets dat vaak gebeurt bij ADHD/ADD. Met name omdat de ervaring is dat motivatie alleen niet voldoende is om in actie te komen of ideeën voor langere termijn vast te houden. Veel mensen worden dan streng voor zichzelf en toveren allemaal moetens uit de kast. Door zichzelf te herontdekken en te ontdekken wat ze echt belangrijk vindt en dat weer te voelen, geeft ze zichzelf toestemming om te luisteren naar wat ze echt wil. Zonder dat het een nieuwe verplichting wordt. Zo kun je de ene keer naar de sportschool gaan omdat je je fitter wilt voelen en de andere keer kies je even voor wat anders. Die keuzemogelijkheid past bij een gezonde vorm van autonomie.
