Een ADHD/ADD coachtraject is vaak wat langer dan de 6 sessies die ik leerde in mijn opleiding tot Life- & Loopbaancoach. En vrijwel altijd heeft dit te maken met de mate waarin iemand gevolgschade heeft ondervonden. “Ik kan mijn werk niet plannen door mijn ADHD”. “Ik ben te langzaam door mijn ADD”. “Als ze weten hoe ik thuiswerk, word ik vast ontslagen”. En meer belemmerende overtuigingen die eigenlijk allemaal uit de kindertijd komen en eenmaal volwassen niet langer waar blijken te zijn. En gelukkig is er in het UMC Utrecht onderzoek gedaan en blijkt de belemmerende overtuiging dat “het genetisch is bepaald” maar voor 7% van de mensen met een diagnose te kloppen.
Gevolgen van net even anders zijn
Gevolgschade is de grootste stressfactor en wordt veroorzaakt doordat mensen zichzelf als anders zien dan de meeste mensen in zijn of haar omgeving. Net die enige dromer in het gezin. De enige die als kind al opkwam voor eerlijkheid en rechtvaardigheid op school door zich nog bozer en groter te maken dan de juf of meester. Die ene die al op twee jarige leeftijd de wereld wilde ontdekken en vaak wegliep. Gevolgschade wordt ook gevormd door hoe de omgeving omgaat met het gedrag dat door hen als storend wordt ervaren. Wat krijgt de aandacht? Schaamte en schuldgevoelens door afwijking van de norm of wordt veerkracht, zelfvertrouwen en jezelf mogen zijn bevorderd? Of gevolgschade omdat het gewenste (meestal gewenst door anderen) individuele succes uitblijft.
Individuele successen of verbinding en veerkracht?
“In plaats van ons te richten op individuele successen, zouden we meer bezig moeten zijn met verbondenheid en weerbaarheid”, volgens hoogleraar Jim van Os. Zelf heb ik een hekel aan het woord ‘stoornis’ zoals in de DSM-5. Het is bedacht om gedrag dat afwijkt van het gemiddelde te categoriseren.
Er is helemaal niks kapot
De last die mensen ervaren komt niet door de stoornis. En vooral wel door de ervaren sociale norm en druk. Gelukkig stelt Jim van Os ook dat wat wij een stoornis noemen, eigenlijk helemaal geen stoornis is. “Er is namelijk niks kapot”. Net als in andere tijden van crisis denk ik dat juist in deze perioden de mensen die net buiten het gemiddelde vallen laten zien dat flexibel omgaan met bestaande normen zorgen voor meer gezamenlijke successen en weerbaarheid.
Werken met de positieve bedoeling van elk gedrag
In een coachtraject werken we dan ook met de positieve bedoeling van elk gedrag. Aan een contentmaker vroeg ik eens wat er positief was aan het feit dat ze de tijd nam voor haar werk. Zo kon ze ook de details goed krijgen en vaak zorgde de tijd die zij nam voor een verbinding tussen meerdere schakels in het proces. Zo had ze het nog niet eerder bekeken. Wat er gebeurde was dat zij zelf meer rust en helderheid ervaarde tijdens het proces. Ze had zichzelf jarenlang een nog strengere deadline opgelegd dan nodig was in het werk, om te maskeren dat ze langzamer werkte. En nu nam ze steeds vaker haar rust en ruimte en werd ze steeds meer tevreden over de manier waarop zij haar werk deed.
Lees hier het artikel over het onderzoek met Jim van Os.
Wil jij ook een tevreden leven dat op de eerste plaats gaat over verbinding en weerbaarheid? Kom dan eens gratis kennismaken. Dat kan ook online.
